«ربا در بانکداری ایران/ معضلی که همچنان باقیست» + فیلم

به گزارش تهران فردا، بانکداری بدون ربا یا همان بانکداری اسلامی، یک سیستم مالی است که بر مبنای اصول و قوانین شرعی اسلامی عمل می‌کند. برخلاف بانکداری سنتی که به نرخ سود (ربا) برای اعطای وام و سپرده‌ها براساس فائده مالی معامله می‌کند، در بانکداری بدون ربا تلاش می‌شود تا نرخ‌های سود و مزایای جایگزینی غیرربا ارائه شود.

در بانکداری بدون ربا، نحوه کسب سود برای بانک‌ها متفاوت است. به جای دادن وام با بهره، بانک‌ها به صورت مشارکتی یا مدیریت سرمایه‌گذاری با مشتریان همکاری می‌کنند. در مشارکتی، بانک و مشتری با هم تجارتی راه‌اندازی می‌کنند و سود و زیان تقسیم می‌شود. در مدیریت سرمایه‌گذاری، بانک بخشی از سرمایه خود را به مشتری می‌دهد تا با آن سرمایه، سرمایه‌گذاری کند و سود حاصل را تقسیم می‌کنند.

این سیستم بانکداری به منظور ایجاد عدالت اجتماعی، محافظه‌کاری اقتصادی و رعایت اصول اخلاقی توسط جوامع اسلامی استفاده می‌شود. هر چند که پیاده‌سازی کامل بانکداری بدون ربا در نظام مالی جهانی چالش‌هایی دارد، اما مفاهیم آن به عنوان یک الگوی پایدار و انسانی مورد توجه قرار گرفته است.

نظر رهبری درباره بانکداری بدون ربا بسیار مهم و ارزشمند است. رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران، در موارد متعددی درباره بانکداری بدون ربا و اصول اسلامی بانکداری بیاناتی داشته‌اند.

رهبری تأکید دارند که بانکداری بدون ربا از نظر شرعی و اقتصادی بهترین روش برای تأمین نیازهای مالی جامعه است. . همچنین رهبری به اهمیت توسعه بانکداری بدون ربا و ارائه خدمات مالی به محرومان و مستضعفان جامعه تأکید دارند.

رهبری همچنین بر لزوم تقویت نظام بانکداری اسلامی و تحقق اصول آن در نظام مالی و اقتصادی کشور تأکید داشته‌اند. آنها به اهمیت آموزش و اطلاع رسانی مناسب درباره بانکداری بدون ربا و حفظ اصول اسلامی در تعاملات مالی اشاره کرده‌اند.

همچنین در منابع اسلامی ، مذموم بودن ربا اشاره شده است: یکی از گناهان کبیره‌ای که در قرآن کریم و روایات به مجازات‌های شدیدی درباره آن اشاره شده است، رباخواری است.
در برخی روایات، پیشوایان معصوم دین؛ ربا را – با آن‌که حد و مجازات جسمی مشخصی برای آن در نظر گرفته نشده –  بدتر از زنای با محارم اعلام کرده‌اند:
1. پیامبر اکرم(ص) در سخنانی به حضرت علی(ع) فرمود: «در ربا هفتاد گناه است که آسان‌ترین آنها مانند زنا با محارم در خانه خدا است. یک درهم ربا در نزد خداوند بزرگ‌تر است از هفتاد بار زنا با محارم در خانه خدا».
2. امام باقر(ع) فرمود: «یک درهم ربا نزد خداوند بدتر از چهل بار زنا کردن است».
امّا چرا ربا در مقایسه با اعمال منافى عفّت قرار گرفته و حتی از آنها بدتر شمرده شده است؟
 شاید خوردن مال حرام، بنیادی برای کارهای حرامی نظیر زنا باشد. به دیگر سخن؛ نقش سلامت جسم از هر جهت چه در قسمت بهداشت ظاهرى غذا و چه در جهت حلال بودن آن در فراهم آوردن فضایل اخلاقی عمده‌ترین نقش است، و بهداشت و سلامت جسم براى ایجاد نیروى «خودنگه‌دارى و خویشتن‌دارى» و تقوا از علل مهمّ است، و تا انسان از سلامت جسم و غذاى حلال برخوردار نباشد، نمی‌تواند به مبارزه با دشمنان درونى و برونى برخیزد؛ لذا به سوی گناهانی مانند زنا کشانده می‌شود.
بنابراین، این دسته از روایات به روشنى و با صراحت و با تأکیدهاى متعدّد دلالت بر تحریم ربا دارند، و آن‌را همردیف بزرگ‌ترین گناهان از نظر اسلام می‌شمرد (تا حدّ زناى با محارم و حتّى فراتر)، و با توجّه به گستردگى این روایات و لحن
شدید آنها اگر دلیلى بر حرمت ربا جز این گروه از روایات نبود کافى به نظر می‌رسید.
در همین راستا از نظر عمل هر چند میان انحرافات جنسى قوم لوط و انحرافات اقتصادى قوم شعیب، ظاهراً فرق بسیار بود، ولى هر دو در تولید فساد، در جامعه و به هم ریختن نظام اجتماعى و از میان بردن فضایل اخلاقى و اشاعه فساد با هم شباهت دارند.

شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق: غفاری، علی اکبر، ج ‏4، ص 367، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.

اشعری قمی، احمد بن محمد بن عیسی، النوادر، ص 162، قم، مدرسة الإمام المهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، چاپ اول، 1408ق.

مکارم شیرازى، ناصر، ربا و بانکدارى اسلامى، ص 22 – 23، قم، مدرسة الامام على بن ابی‌طالب(ع)، چاپ اول، 1380ش.

مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏9، ص 210، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.

انتهای خبر/